Türkiye genelinde olduğu gibi Kırşehir’de de sigortasız çalışırken iş kazası geçiren işçiler için devlet güvencesi devreye giriyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) uyguladığı re’sen sigortalılık sistemi, kazanın yaşandığı andan itibaren işçiyi ve ailesini sosyal güvenlik şemsiyesi altına alarak mağduriyetlerin önüne geçiyor.
Yetkililer, zaman zaman kamuoyunda yanlış yorumlanan bu uygulamanın, işçinin yalnızca bir gün sigortalı gösterilmesi anlamına gelmediğini, aksine tüm hakların eksiksiz şekilde tesis edilmesine yönelik güçlü bir sosyal devlet refleksi olduğunu vurguluyor.
HAK KAYIPLARINI ÖNLEYEN GÜÇLÜ SOSYAL DEVLET MEKANİZMASI
Sigortasız çalışan bir işçinin iş kazası geçirmesi durumunda SGK, kaza günü itibarıyla işçiyi re’sen sigortalı yapıyor. Bu işlem, kamuoyunda “sadece bir günlük sigorta” gibi algılansa da uzmanlara göre bu yorum teknik işleyişin yanlış anlaşılmasından kaynaklanıyor.
Başlatılan denetim süreci sonunda, işçinin kazadan önce fiilen çalıştığı tüm süreler geriye dönük olarak sisteme işleniyor. Böylece işçi; geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri ve diğer tüm sosyal güvenlik haklarına eksiksiz şekilde kavuşuyor.
DENETİM SÜRECİ DETAYLI ŞEKİLDE İŞLİYOR
Sigortasız bir çalışanın iş kazası geçirmesi halinde olay, SGK müfettişleri ve sosyal güvenlik denetmenleri tarafından ayrıntılı şekilde inceleniyor. Bu süreçte;
İşçinin ne zamandır çalıştığı, Aldığı ücret, Kazanın oluş şekli, İşverenin kusur durumu
detaylı olarak araştırılıyor.
Tanık beyanları, işyeri kayıtları, kamera görüntüleri ve resmi tutanaklar üzerinden hazırlanan raporlar doğrultusunda hem iş kazası hukuken tescilleniyor hem de işçinin sosyal güvenlik hakları kesinleşiyor.
ÖLÜM HALİNDE AİLEYE GELİR VE AYLIK BAĞLANIYOR
İş kazasının ölümle sonuçlanması halinde ise SGK, hak sahiplerine ölüm geliri ve şartların oluşması durumunda ölüm aylığı bağlıyor. Gelir ve aylığa aynı anda hak kazanılması durumunda: Yüksek olan ödemenin tamamı, Düşük olan ödemenin ise yarısı aileye ödeniyor. Ayrıca cenaze ödeneği de yine SGK tarafından karşılanıyor.
Bununla birlikte SGK, yaptığı tüm bu ödemeleri kusurlu işveren veya diğer sorumlulara rücu ederek kamu zararını tahsil ediyor. Böylece hem işçi ailesi korunuyor hem de kamu kaynaklarının suistimalinin önüne geçiliyor.
KIRŞEHİR’DE DE UYGULAMA AYNI ŞEKİLDE İŞLİYOR
Yetkililer, bu uygulamanın Kırşehir’de yaşanan iş kazaları açısından da birebir geçerli olduğunu vurguluyor. İldeki sanayi, inşaat ve tarım sektörlerinde zaman zaman yaşanan sigortasız çalışma vakalarına rağmen, iş kazası durumunda SGK’nın ayrım gözetmeden vatandaşı güvence altına aldığı ifade ediliyor.
Kırşehir’de son yıllarda iş kazalarıyla ilgili başlatılan denetimlerin arttığı, işverenlerin sigortalı işçi çalıştırmaları konusunda daha sıkı bir takip yürütüldüğü de belirtiliyor.
ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMADA TÜRKİYE ÖNE ÇIKIYOR
Uzmanlara göre Türkiye, bu uygulamayla birçok ülkenin önünde yer alıyor. ABD’de iş kazalarının büyük bölümü özel sigorta sistemine bağlı yürütülürken, işverenin poliçe yaptırmaması halinde işçiler çoğu zaman yıllar süren davalarla karşı karşıya kalıyor. İngiltere’de de devlet doğrudan gelir veya aylık bağlamıyor.
Türkiye’de ise sigortalı olsun ya da olmasın işçinin sosyal güvenlik kapsamına alınması, aileye doğrudan gelir güvencesi sağlanması, sosyal devlet anlayışının güçlü bir örneği olarak gösteriliyor.
“BİR GÜN SİGORTA” ELEŞTİRİSİ GERÇEKLERİ YANSITMIYOR
Uzmanlar, “SGK sadece bir gün sigorta yapıyor” şeklindeki eleştirilerin yanlış algıya dayandığını vurguluyor. Re’sen tescil, sadece sistemin başlangıç kaydı niteliğini taşıyor. Denetimler tamamlandığında işçinin tüm geçmiş çalışma günleri geriye dönük olarak sigorta kapsamına alınıyor.
İŞÇİYİ MERKEZE ALAN SOSYAL GÜVENLİK MODELİ
Sonuç olarak SGK’nın bu uygulaması, sigortasız işçiyi dahi koruma altına alan, ailesini gelir güvencesine kavuşturan ve kusurlu işvereni sorumlu tutan güçlü bir sosyal güvenlik yapısı sunuyor.
Yetkililer, sistemin temel felsefesini şu sözlerle özetliyor:
“Amaç işçiyi merkeze almak ve mağduriyetleri tamamen ortadan kaldırmak.”
