Kırşehir'in sembol ismi haline gelen Ahi Evran, Anadolu'nun köklü sosyal yardımlaşma ve esnaf teşkilatı Ahilik'in kurucusudur. Kırşehir'deki üniversiteye de adını veren Ahi Evran, sadece bir isim değil, aynı zamanda Anadolu'nun dayanışma kültürünün simgesi olarak anılır. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi'nden mezun olan öğrenciler, mezuniyet törenlerinde Ahilik yemini ederek bu kültürün bir parçası olurlar.
Peki, Ahilik nedir? Ahilik yemini nedir? Ahilik ilkeleri (prensipleri) nelerdir?
Ahilik nedir?
Ahilik, toplumu bütünleştirici bir sosyal yardımlaşma kurumu olup, Ahi Evran’ın tasavvufi eğitimleri ve fütüvvet ilkeleri temelinde şekillenmiş, çok yönlü bir esnaf teşkilatıdır. Bu kurum, Türk toplumunun örf, adet ve inançlarını yansıtan, sosyal, ekonomik, siyasi, askeri ve kültürel alanlarda işlev gösteren yerli ve milli bir yapıdır.
Ahilik, insani ahlaki değerlere dayalı ilkeleriyle sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel işlevleri olan bir esnaf teşkilatlanmasıdır. Anadolu insanını eğitimli ve ahlaklı birer sanatkâr olarak yetiştiren bu sistem, usta-çırak arasındaki sevgi, saygı, itaat, hizmet ve liyakat esasını toplumun diğer kesimlerine de taşımıştır. Ahi teşkilatları, diğer tarikatlarla birlikte cami, han, hamam, tekke-zaviye ve vakıflar kurarak Türkleşme ve İslamlaşma süreçlerine katkı sağlamışlardır.
Ahilik ilkeleri (prensipleri) nelerdir?
Ahilik ilkeleri, gerçek yaşamın ahlak değerleri etrafında toplanmıştır. Bu ilkelerle hedeflenen başlıca amaçlar şunlardır:
- Kaliteli ve standart üretimi sağlamak.
- Müşteriyi yanıltıcı davranışlardan kaçınmak ve iyi ilişkiler kurmak.
- Dayanışma ve yardımlaşmayı teşvik etmek.
Kırşehir Merkez'de bulunan Ahi Evran büstündeki bilgilere göre Ahilik ilkeleri (prensipleri ) şu şekilde yazılmıştır:
Yurdumuz Sanatkar Ve Sanatının, Esnaf Ahlakının Daha Yücelmesi İçin, Ticaret Erbabına
Ahilik Prensipleri
İyi huylu ve güzel ahlaklı ol,
İşinde ve hayatında güvenilir ol,
Ahdinde, sözünde ve sevginde vefalı ol,
Sözünü bil, sözünde dur,
Güler yüzlü ve tatlı dilli ol,
Hataları yüze vurma,
Dostluğa önem ver, tevazu sahibi ol,
Kötülük edenlere iyilikte bulun,
Mahiyetindekileri koru ve gözet,
Anaya ve ataya hürmet et,
Dedikoduyu terk et,
Komşularına iyilik et,
Cömert, ikram ve kerem sahibi ol,
İçin, dışın, özün, sözün bir olsun,
Daima hakkı kullan, hakkı söyle,
Sabır ehli ol, öfkene hakim ol,
Yaptığın iyilikten karşılık bekleme.
Ahilik Yemini nedir?
Ahilik yemini, ahiliğin önemli ritüellerindendir. Bir ahi, yemin etmekle kalmaz, bu yeminin eğitimini de alır. Yeminin her kelimesi ve cümlesi, ahilere büyük sorumluluk yükler. Bu yemin, Kur’an ve sünnete dayanmakta olup İslam ahlak esaslarının temel başlıklarını içerir. Yemin şartlarını yerine getirmek kolay değildir; büyük sorumluluk ve kararlılık gerektirir.
Kırşehir Merkez'de bulunan Ahi Evran büstündeki bilgilere göre Ahilik yemini şu şekilde yazılmıştır: